Dari Meja Editorial
“TUGAS sejarawan bukan untuk mengulang kisah lama, tetapi meneliti semula agar kebenaran tidak terus tersimpan di antara lipatan mitos.”
– Prof. Emeritus Datuk Dr. Ahmat Adam
Malaysia kehilangan seorang tokoh ilmuwan besar semalam apabila Prof. Emeritus Datuk Dr. Ahmat Adam, sejarawan, pemikir dan penulis prolifik kembali ke rahmatullah pada usia 84 tahun.
Pemergian beliau meninggalkan kekosongan besar dalam dunia akademik dan penulisan sejarah negara, namun legasi ilmunya kekal menerangi pemikiran generasi akan datang.
Dilahirkan di Melaka pada 24 Mac 1941, Prof. Ahmat Adam memulakan pendidikan tinggi di Universiti Malaya (UM) pada tahun 1970 sebelum melanjutkan pengajian ke School of Oriental and African Studies (SOAS), University of London.
Beliau kemudiannya berkhidmat di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) dan Universiti Malaysia Sabah (UMS), menabur bakti sebagai pendidik dan penyelidik sejarah selama beberapa dekad.
Ketokohan beliau diiktiraf apabila dikurniakan gelaran Profesor Emeritus, penghormatan tertinggi kepada sarjana yang telah banyak menyumbang kepada ilmu pengetahuan dan masyarakat.
Nama Prof. Ahmat Adam sinonim dengan pendekatan kritikal terhadap sejarah Melayu. Beliau menolak penerimaan bulat-bulat terhadap mitos dan legenda, sebaliknya mendesak agar sejarah diteliti semula berdasarkan sumber dan bukti.
Dalam dunia akademik, keberanian ini menjadikan beliau tokoh yang disegani dan kadang kala kontroversial, tetapi dihormati kerana kejujurannya terhadap ilmu.
Antara sumbangan penting beliau ialah kajian semula Batu Bersurat Terengganu melalui buku Batu Bersurat Terengganu: Betulkah Apa Yang Dibaca Selama Ini? (2019), yang mencabar tarikh tradisional batu bersurat itu dan mengemukakan bacaan baharu berasaskan kaedah filologi moden.
Hujahan beliau mengubah cara masyarakat melihat asal-usul Islam di Tanah Melayu — bukan sekadar simbol sejarah, tetapi bukti hidup ketepatan ilmiah.
Sebagai penulis prolifik, Prof. Ahmat Adam meninggalkan rangkaian karya yang luas dan bernilai tinggi. Antaranya:
- Antara Sejarah dan Mitos: Sejarah Melayu & Hang Tuah dalam Historiografi Malaysia (2016) — karya yang menilai semula teks klasik Melayu dan mempersoalkan sempadan antara fakta dan legenda.
- Melayu, Nasionalisme Radikal dan Pembinaan Bangsa (2013) — analisis mendalam tentang bagaimana nasionalisme Melayu terbentuk dalam konteks penjajahan dan perjuangan kebangsaan.
- Tawarikh Melayu dan Melaka: Esei-Esei Pilihan (2021) — himpunan tulisan beliau tentang sejarah Melaka dan tradisi penulisan tawarikh Melayu.
- The Sejarah Melayu Revisited (2020) — versi bahasa Inggeris yang memperkenalkan pemikiran beliau kepada khalayak antarabangsa.
Melalui karya-karyanya, beliau mengajak masyarakat sama ada ahli akademik mahupun pembaca awam untuk berfikir semula mengenai “sejarah rasmi” yang diwarisi serta menilai semula naratif yang membentuk identiti bangsa.
Prof. Ahmat Adam tidak hanya dikenang kerana ketajaman analisanya, tetapi juga kejujurannya terhadap fakta dan prinsip. Beliau sering menegaskan bahawa tugas sejarawan bukan untuk mengangkat wira atau legenda, tetapi mencari kebenaran, walau hasilnya mungkin bertentangan dengan kepercayaan umum.
Sumbangannya terhadap pengajian sejarah Melayu menjadikannya antara suara paling berpengaruh dalam bidang historiografi moden Malaysia. Ramai bekas pelajarnya kini menjadi pensyarah, penulis dan penyelidik yang meneruskan semangat kritikal beliau.
Di samping karya akademik, Prof. Ahmat Adam turut menyumbang rencana dan esei kepada pelbagai penerbitan seperti Dewan Bahasa dan Pustaka, Institut Terjemahan & Buku Malaysia (ITBM) dan Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society (MBRAS).
Dalam setiap tulisan, beliau menonjolkan gaya penulisan yang teliti, disulam dengan ketegasan akademik dan kehalusan bahasa.
Pemergian beliau bukan sekadar kehilangan seorang sarjana, tetapi hilangnya satu generasi sejarawan yang berani menyoal, meneliti dan memperbetul naratif bangsa.
Ketika dunia akademik berduka atas kehilangan tokoh besar ini, kata-kata beliau terus terngiang:
“Sejarah yang tidak diteliti semula adalah sejarah yang beku; tugas kita ialah mencairkannya agar bangsa ini mengenal dirinya dengan jujur.”
Semoga roh Prof. Emeritus Datuk Dr. Ahmat Adam dicucuri rahmat, dan semoga legasi ilmu serta kejujuran akademik yang beliau tinggalkan terus menjadi panduan kepada generasi pencinta sejarah tanah air.
Al-Fatihah. – ND
Telegram: https://t.me/nasionaldaily
Facebook: https://www.facebook.com/nasionaldaily
TikTok: https://www.tiktok.com/@nasionaldaily?_t=8kyR2clR7Mv&_r=1
Iklan: admin@nasionaldaily.com / sales@nasionaldaily.com / 012-9222001